GİRİŞ

Sürdürülebilir Tedarik Bildirgesi (bundan böyle "Bildirge" olarak ifade edilecektir) Kurumsal Sosyal Sorumluluk (KSS) çalışmalarının bir parçası olarak gerekli özenin gösterilmesine yönelik tedbirlerin uygulanması hususunda tedarikçileriyle işbirliği yapmak isteyen Fransız "Bankacılık & Sigorta" sektörü şirketlerinin (bundan böyle "İmzacı Taraflar" olarak ifade edilecektir)¹ başlattığı ortak bir girişimdir.

Bildirgenin amacı tedarikçilerin aşağıdaki hususlar ile ilgili olarak bilgilendirilmesidir:

• Bir yandan, İmzacı Tarafların sorumlu tedarik konusunda tedarikçilere yönelik taahhütleri;
• Diğer yandan, İmzacı Tarafların temel ilkelere uyum konusundaki beklentileri.

1 Nisan 2017 tarihi itibariyle İmzacı Taraflar şunlardır: Allianz, CNP Assurances, Crédit Agricole SA, Natixis ve Société Générale. Bildirge metninin yanı sıra Bildirgeyi İmzalayan Tarafların güncel listesi her İmzacı Tarafın internet sitesinde mevcuttur.

Metnin bundan sonraki bölümünde ortaya konan ortak taahhütler UN Global Compact'ın tüm İmzacı Taraflarının insan hakları, çalışma koşulları, çevre ve yolsuzlukla mücadele alanlarında uyduğu temel ilkelerine ve işletmelerin insan haklarına uygun hareket etmesine yönelik usullerin ortaya konduğu Birleşmiş Milletler İş Hayatı ve İnsan Hakları Rehber İlkeleri'ne dayalı olarak hazırlanmıştır.

Tedarikçilerin gerekli taahhütlerde bulunma ve bu taahhütleri uygun uygulamalara dönüştürme kabiliyeti İmzacı Tarafların tedarikçilerle kurduğu ilişkiler süresince seçtiği değerlendirme kriterleri arasında yer almaktadır.

 

İMZACI TARAFLARIN TEDARİKÇİLERİNE KARŞI TAAHHÜTLERİ

Hakkaniyet, Etik ve Şeffaflık

İmzacı Taraflar aşağıdakileri sağlamayı taahhüt eder:

• Tedarikçilere yönelik adil rekabet ve hakkaniyetli muamele koşullarının oluşturulması suretiyle tedarikçi seçim sürecinde hakkaniyetin sağlanması.
• Şirketlerinde geçerli uyumluluk kurallarına uygun hareket edilmesi suretiyle, aktif ya da pasif her türlü yolsuzluk türüyle mücadele edilmesi ve çıkar çatışmasının olabileceği her türlü durumdan kaçınılması.
• İsteklilerin rekabetin müdahil olduğu her türlü süreçte geçerlilik taşıyan kayıt ve koşullar hususunda önceden açık bir şekilde bilgilendirilmesi suretiyle, seçim süreçleriyle alakalı kurallarda şeffaflık ve bu kurallara uyumun sağlanması.

Karşılıklı bağımlılık

İmzacı Taraflar aşağıdakileri sağlamayı taahhüt eder:

• Tedarikçileriyle karşılıklı bağımlılık riski konusunda ihtiyatlı olunması.
• Riskin tespit edilmesi, izlenmesi ve en alt düzeye indirilmesine yönelik tedbirlerin uygulanması.

Ödeme terminlerine uyum

İmzacı Taraflar tedarikçilerine faaliyet gösterdikleri ülkelerde geçerli kanunlar uyarınca ödeme yapma yükümlülüğünü hatırlatır.

Gizlilik ve fikri mülkiyet

İmzacı Taraflar kendilerine iletilen ve kamuya açık olmayan bilgilerin ve tedarikçilerinin fikri mülkiyet haklarının gizliliğini yürürlükteki kanunlar uyarınca kati bir şekilde sağlamak suretiyle tedarikçileriyle karşılıklı güvene dayalı, sürdürülebilir bir ilişki kurmayı taahhüt eder.

Küçük ve orta ölçekli tedarikçiler

İmzacı Taraflar uygulamalarını söz konusu işletmelerin tedarikçi çağrılarına erişimini kolaylaştırmaya uygun hale getirmek üzere çaba sarf eder.

Arabuluculuğun kullanılması

İmzacı Taraflar bir sözleşme süresince ortaya çıkabilecek herhangi bir ihtilafın dostane bir şekilde çözümlenmesini kolaylaştırmak üzere tedarikçilerine arabuluculuktan yararlanma fırsatı sunmayı taahhüt eder.

 

TEDARİKÇİLERİN TAAHHÜTLERİ

Çevre

İmzacı Taraflar tedarikçilerinden aşağıdakileri sağlamalarını ister:

• Faaliyet gösterdikleri ülkelerde yürürlükte bulunan çevre kanunları ve düzenlemelerine uygun hareket edilmesi.
• Faaliyetlerinin tüketim (su, enerji ve ham maddeler), sera gazı emisyonları, kirlilik (su, toprak, hava) ve atık (seçmeli ayıklama, geri dönüşüm) ile ilgili çevresel etkilerinin kontrol altına alınması ve/veya en alt düzeye indirilmesi.
• Ürünler ve hizmetlerin tüm yaşam döngüsü boyunca ortaya çıkacak çevresel etkilerinin sınırlandırılması suretiyle çevre dostu teknolojilerin geliştirilmesi.

İnsan hakları ve iş hukuku

İmzacı Taraflar tedarikçilerinden Birleşmiş Milletler İş Hayatı ve İnsan Hakları Rehber İlkeleri'ni uygulamayı taahhüt etmelerini ister. Söz konusu ilkelerde aşağıdaki hususlar da dahil olmak üzere faaliyet gösterilen ülkelere bakılmaksızın İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'nin (Birleşmiş Milletler Örgütü tarafından 1948'de kabul edilmiştir) ve Uluslararası Çalışma Örgütü'nün (ILO) ekte atıfta bulunulan Sözleşmelerinin ilkelerine uygun hareket etme usulleri açıklığa kavuşturulmaktadır:

• Zorlu veya zorunlu işçi çalıştırma ve çalışanlarına kötü muamele yasağı. Bu yasak her türlü modern kölelik ve insan kaçakçılığı yasağını da kapsar².
• Çocuk işçiliğinin yasaklanması.
• Ayrımcılık yasağı: ten rengi, cinsiyet, yaş, dil, din, cinsel yönelim veya kimlik, ulusal veya toplumsal köken, görüş veya engele dayalı ayrım, dışlama ya da ayrıcalık söz konusu olamaz.
• Çalışanlarına güvenli ve uygun çalışma ortamı ve koşullarının sağlanması suretiyle sağlık ve güvenlik gereksinimlerine uygunluk sağlanması.
• Temel ihtiyaçların karşılanmasına yetecek düzeyde olan ve faaliyet gösterilen ülkelerde yürürlükte bulunan düzenlemelere uygun bir şekilde çalışma saatlerine ve dinlenme aralarına uygun olan bir asgari ücretin ödenmesi suretiyle düzgün ücret ve çalışma saatlerinin belirlenmesi.
• İfade özgürlüğü, örgütlenme hakkı ve toplu pazarlık hakkına saygı gösterilmesi.

İş ahlakı

İmzacı Taraflar tedarikçilerinden faaliyet gösterdikleri ülkelerde yürürlükte bulunan sadakat ilkesine ilişkin kanunlar ve düzenlemelere uyacaklarını taahhüt etmelerini ister. Bu husus şunları kapsar:

• Haraç ve rüşvet de dahil olmak üzere her türlü yolsuzlukla mücadele.
• Rekabeti engelleyici her türlü uygulamanın (hukuka aykırı anlaşmalar, hâkim durumun etkili bir rekabetçi süreci engelleyebilecek, kısıtlayabilecek ya da bozabilecek şekilde suiistimali) yasaklanması.
• İmzacı Taraflarca iletilen ve kamuya açık olmayan bilgilerin ve fikri mülkiyet haklarının gizliliğini düzenleyen kurallara uygun hareket edilmesi.

Alt yüklenicilik

İmzacı Taraflar tedarikçilerinden aşağıdakileri sağlamalarını ister:

• Tedarikçileri ve alt yüklenicilerinin bildirgenin ilkelerine uygun hareket etmesinin teşvik edilmesi ve sağlanması.
• Tüm tedarik zincirini olumsuz etkileyebilecek bir çevresel ve/veya toplumsal riski önlemelerini ve söz konusu riskin üstesinden gelmelerini sağlayan bir izleme sisteminin uygulanması.

İlerleme yaklaşımı

İmzacı Taraflar tedarikçilerinden toplumsal ve çevresel uygulamalarına dair ilerleme planları uygulayacaklarını ve bunları ileteceklerini taahhüt etmelerini ister.

Bildirgenin uygulamasına dair izleme

İmzacı Taraflar tedarikçilerinden yukarıda belirtilen ilkelere uygun hareket ettiklerini gösteren belgelere dayalı kanıt sağlanacağını ve Bildirgeye uygun hareket edildiğinin doğrulanması amacıyla İmzacı Taraflarca görevlendirilen denetçilere (iç veya dış) gereken kolaylığın gösterileceğini taahhüt etmelerini ister.

2 Kaynak: Modern Kölelik Kanunu - İngiltere

 

GLOBAL COMPACT'IN 10 İLKESİ:

İnsan hakları

1. İş dünya uluslararası düzeyde ilan edilmiş insan haklarının korunmasına destek olmalı ve haklara saygı göstermelidir.
2. İş dünyası insan hakları ihlallerinin suç ortağı olmamalıdır.

Çalışma Standartları 

3. İş dünyası, çalışanların sendikalaşma ve toplu müzakere özgürlüğünü desteklemelidir;
4. Zorla ve zorunlu işçi çalıştırma uygulamasına son verilmelidir;
5. Her türlü çocuk işçi çalıştırılmasına son verilmelidir ve
6. İşe alım ve işe yerleştirmede ayrımcılığa son verilmelidir.

Çevre

7. İş dünyası, çevre sorunlarına karşı ihtiyati yaklaşımları desteklemelidir;
8. Çevresel sorumluluğu arttıracak her türlü faaliyete ve oluşuma destek vermelidir ve
9. Çevre dostu teknolojilerin gelişmesini ve yaygınlaşmasını desteklemelidir.

Yolsuzlukla Mücadele

10. İş dünyası, haraç ve rüşvet dahil her türlü yolsuzlukla mücadele etmelidir.

 

İNSAN HAKLARI EVRENSEL BEYANNAMESİ'NİN 30 MADDESİ:

http://www.un.org/en/universal-declaration-human- rights/index.html

 

ULUSLARARASI ÇALIŞMA ÖRGÜTÜ'NÜN TEMEL SÖZLEŞMELERİ,

örneğin:

• 29 No'lu Zorla Çalıştırma Sözleşmesi
• 87 No’lu Sendika Özgürlüğü ve Sendikalaşma Hakkının Korunması Sözleşmesi
• 98 No’lu Örgütlenme ve Toplu Pazarlık Hakkı Sözleşmesi
• 100 No'lu Eşit Ücret Sözleşmesi
• 105 No’lu Zorla Çalıştırmanın Kaldırılması Sözleşmesi
• 111 No’lu Ayırımcılık (İş ve Meslek) Sözleşmesi
• 138 No’lu Asgari Yaş Sözleşmesi
• 155 No'lu İş Sağlığı ve Güvenliği ve Çalışma Ortamına İlişkin Sözleşme
• 182 No’lu En Kötü Biçimlerdeki Çocuk İşçiliğinin Yasaklanması ve Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Acil Eylem Sözleşmesi

 

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER İŞ HAYATI VE İNSAN HAKLARI REHBER İLKELERİ

 http://www.ohchr.org/Documents/Publications/GuidingPrinciplesBusinessHR_EN.pdf